Welke wilde kat is de voorouder van onze huiskat ?
Laten we eens bij het begin beginnen: Waar komt onze huiskat vandaan? In dit blog neem ik je mee op een kleine reis door de tijd. Van de eerst bekende Wilde Kat die leefde in de laatste ijstijd naar de Noord-Afrikaanse en de Aziatische Wilde kat. Tot aan het verschil tussen de Europese Wilde kat en de Schotse Wilde kat. En vanuit het Oude Egypte naar de raskatten zoals wij deze nu als huiskat houden. Wat is nu daadwerkelijk de voorouder van onze huiskat?
De eerst bekende Wilde kat (Felis Silvestris)
De oudste voorvader van onze huiskat is de Wilde Kat en heeft de wetenschappelijke Latijnse naam Felis Silvestris gekregen. Deze leefde aan het einde van de laatste ijstijd (11.700 – 116.000 v. Chr.) verspreid over Europa, Azië en Afrika.
Er is DNA onderzoek gedaan en uitslagen van deze onderzoeken tonen aan dat de directe afstammeling van de Wilde kat (Felis silvestris) de Europese Wilde kat is. De Europese Wilde kat heeft de Latijns wetenschappelijke naam Felis Silvestris Silvestris gekregen. Zover nu bekend is, zou deze Europese kat NIET een directe voorouder zijn van onze huiskat.
Vanuit het leefgebied rond het Midden - Oosten ontstaan namelijk in de loop der tijd nog 4 ondersoorten van de Felis Silvestris die aan elkaar verwant zijn volgens DNA-onderzoeken:
- Aziatische Wilde Kat (Felis Silvestris Ornata)
- Noord-Afrikaanse Wilde Kat (Felis Silvestris Lybica)
- Chinese Bergkat (Felis Silvestris Bieti)
- Zuid-Afrikaanse Wilde Kat (Felis Silvestris Cafra)
Noord-Afrikaanse Wilde Kat (Felis Silvestris Lybica)
De Noord Afrikaanse Wilde kat is de Felis Silvestris Lybica en leefde vanaf zo’n 7.000 jaar geleden in het Noorden van Afrika en in het Midden-Oosten. Ook de Aziatische Wilde kat (Felis Silvestris Ornata) bestond toen al en zij hadden een leefgebied dat elkaar overlapte in met name wat wij nu kennen als het Midden Oosten. De Aziatische kat bestreek het leefgebied richting Azië tot India.
Uit intensief DNA onderzoek is gebleken dat onze huiskat afstamt van de Felis Silvestris Lybica, de Noord-Afrikaanse Wilde Kat dus. Er zijn theorieën dat onze huiskat ook invloeden kent van de Aziatische Wilde kat (Felis Silvestris Ornata) omdat ze langere tijd hun leefgebied hebben gedeeld. Men acht het waarschijnlijk dat hierdoor ooit DNA verstrengelingen zijn geweest doordat de rassen naar alle waarschijnlijkheid door paring gekruist zijn. Tot op heden is deze theorie nog niet onomstotelijk aangetoond.
De voorouders van onze huiskat leefden in omgevingen als steppe, savanne, woestijn en ook in bosrijke omgevingen. De Noord-Afrikaanse kat trok meer Afrika in en de Aziatische kat breidde zijn leefgebied richting Azië en India uit.
Zuid - Afrikaanse Wilde Kat (Felis Silvestris Cafra)
De Zuid - Afrikaanse Wilde kat is ook weer ontstaan vanuit de Felis Silvestris Lybica doordat deze Noord-Afrikaanse Wilde katten zich steeds verder naar het zuiden verspreidde.
Europese Wilde Kat (Felis Silvestris Silvestris)
Veel mensen denken dat onze huiskatten afstammen van de Europese Wilde katten met de wetenschappelijke naam Felis Silvestris Silvestris. Dit is ook lang gedacht vanuit wetenschappelijk oogpunt. Hun uiterlijk komt namelijk sterk overeen met katten die wij kennen als de cyperse of tabby tijger katten. Onze huiskatten zijn alleen ranker en kleiner.
Toch staat de Wilde Europese kat, die langzaam zijn habitat weer vindt in Nederland, veel verder af van onze huiskat dan de Wilde Noord-Afrikaanse kat. De Wilde Europese kat is groter dan onze huiskat maar vooral ook forser gebouwd dan de Wilde Noord-Afrikaanse kat. De Noord-Afrikaanse Kat is namelijk veel ranker gebouwd en staat in verhouding hoger op de poten.
Het belangrijkste verschil tussen de Wilde Europese kat en de Wilde Noord-Afrikaanse kat is dat de Europese Kat veel schuwer is aangelegd dan de Noord-Afrikaanse Kat. Daarbij verschilt de leefomgeving ook van elkaar. Het leefgebied van de Wilde Europese Kat is al sinds eeuwen een zeer bosrijke omgeving, met heel veel verstopplekken. Deze katten zijn heel erg schuw, territoriaal en totaal niet gedomesticeerd. Hierdoor zijn ze ook eigenlijk niet zichtbaar voor de mens.
Schotse Wilde Kat (Felis Silvestris Grampia)
Een afstammeling van de Wilde Europese kat is wel de Schotse Wilde kat. Deze Schotse Wilde Kat is de Felis Silvestris Grampia en heeft zich ongeveer 9.000 jaar geleden ontwikkeld toen Engeland/Schotland zich van het Europese vaste land scheidde. De Schotse Wilde kat heeft overeenkomende kenmerken met de Wilde Europese kat, maar is op zijn beurt ook weer grover gebouwd dan de Europese kat.
Wilde katten gaan leven bij de mens
Het is dan ook de veel minder schuwe Wilde Noord-Afrikaanse Kat (Felis Silvestris Lybica) die bij de Egyptenaren terecht komt en daar uiteindelijk wordt vereerd. Deze kat leefde in eerste instantie naast de Egyptenaren en ze deelden voedsel. Nou ja, de kat wist waar er muizen, ratten en kleine reptielen te halen waren en heeft daar dus gewoon gebruik van gemaakt. En toevallig was dit om en nabij de opslagplaatsen van graan van de Egyptenaren doordat deze opslagplaatsen muizen en ratten aantrok.
De mens heeft zich gevestigd in de oorspronkelijke leefomgeving van de Noord-Afrikaanse Kat en deze kat heeft daar gebruik van gemaakt (herkenbaar?). Want waar mensen leefden, was er voedsel te vinden. En omdat de Egyptenaren het zelf wel handig vonden dat de katten hun graan muis en muizenpoep vrij hielden, kregen de katten er nog extra voedsel bij van de Egyptenaren ook. Zij legden vis en brood neer voor deze katten om ervoor te zorgen dat er geen voedselschaarste zou ontstaan voor deze handige ongediertebestrijders.
Aanbidden van de kat
Uiteindelijk hebben deze Noord-Afrikaanse katten hun angsten voor mensen overwonnen en hebben ze intrek genomen in de daadwerkelijke leefruimten van de Egyptenaren. Een warme en veilige plaats waar voedsel in overvloed is. Bewijzen hiervan zijn teruggevonden in hiërogliefen en op afbeeldingen. Vanaf het jaar 2000 voor Christus stijgt het aantal afbeeldingen met katten erop opvallend hard. De conclusie die archeologen en geschiedeniswetenschappers hieraan verbinden is dat de kat de status van een god heeft bereikt in dit Oude Egypte.
Katten naar Europa
Om schepen schoon te houden van ongedierte werden de Noord-Afrikaanse Wilde Katten door de Egyptenaren meegenomen op boten die naar Europa voeren. De katten konden de muizen en ratten vangen die zich op de boten bij het graan verscholen. Eenmaal weer aan vaste land aangelegd sprongen de katten van de boten. Zo gingen niet alle katten mee terug naar Egypte en heeft de Noord-Afrikaanse Wilde Kat zich verspreid over Europa.
Lange tijd heeft de Noord Afrikaanse wilde kat in Europa naast de mens geleefd op de manier waarop ze naast de Egyptenaren leefden, namelijk op plaatsen waar ongedierte (prooidieren voor deze katten) te vinden was bij voedselopslag.
Van Wilde kat naar huiskat
In onze huidige maatschappij zijn er nog steeds katten die op deze manier naast de mens leven, dit noemen we nu een boerderijkat.
Deze katten zijn over het algemeen minder gesocialiseerd richting mensen en het leven in een huiselijke omgeving dan onze huiskatten dat zijn.
Maar door het op schepen meenemen van katten is de basis voor onze huiskat (Felis Silvestris Catus) zoals wij deze kennen gelegd.
Ontstaan verschillende kattenrassen
Wij kennen huiskatten is allerlei maten en soorten. Sommige rassen zijn van nature ontstaan, andere rassen zijn niet natuurlijk, maar door de mens gecreëerd.
Manx kat
Een voorbeeld van een natuurlijk ras is de Manx kat waar een populatie van katten op het Eiland man zijn geboren met een genetische afwijking (geen staart) en dat gen dusdanig dominant aanwezig is geweest dat er een hele kattenpopulatie door is ontstaan.
Maar er zijn ook rassen die mensen door mensen zijn gecreëerd. Een voorbeeld hiervan is de Savannah waarvan de eerste exemplaren zijn ontstaan door het kruisen van een Siamese kat met een Serval kat.
Overigens is de Siamees (die tegenwoordig Tai wordt genoemd) een van de oudst bekende oorspronkelijke kattenrassen.
Savannah kat
Natuurlijk instinct in een kattenras
Momenteel zijn er ongeveer 60 verschillende en erkende kattenrassen die wij als huiskat houden. Sommige rassen zijn gefokt op uiterlijk en anderen op innerlijk. En soms is het een combinatie van zowel uiterlijke kenmerken als karakter waarop een ras door de mens in gefokt. Maar allen stammen in de basis af van de Noord-Afrikaanse Wilde kat en in grote mate hebben echt alle kattenrassen nog dit natuurlijk instinct van deze wilde voorouder in zich.
Een huiskat is namelijk niet heel erg gedomesticeerd en handelt voornamelijk uit instinct. Wat jij als katteneigenaar soms ziet als probleemgedrag komt voort uit het natuurlijke gedrag van de kat. Wanneer een kat zich niet lekker voelt, wanneer deze zich bedreigt voelt of gewoon omdat de natuur in het beestje aangeeft dat iets niet klopt in de ogen van de kat reageert een kat met zeer natuurlijk gedrag.
Jouw in de basis nog wilde huiskat socialiseren
Wanneer een kat vrolijk wil leven bij een katteneigenaar in huis is het belangrijk om de kat te socialiseren. En dit is meer dan alleen goed om kunnen gaan met de mensen die in huis wonen. Wat een goede socialisatie inhoudt lees je in mijn blog 'Wat is een kat socialiseren ?'.
Kattenpraktijk De Vrolijke Huiskat
Kattengedragsdeskundige
Voedingsadviseur voor katten
Bach bloesem consulent voor katten
Voor een stressvrije en katvriendelijke omgeving waar jouw kat écht kat kan zijn
