Wat is de herkomst van onze huiskat?
Laten we eens bij het begin beginnen: De herkomst van onze huiskat (Felis Silvestris Catus). In dit blog neem ik je mee op een kleine reis door de tijd. Van de eerst bekende Wilde Kat, via de Noord-Afrikaanse Wilde kat naar onze raskatten zoals wij deze nu als huiskat houden.
De eerste Wilde kat (Felis Silvestris)
De oudste voorvader van onze huiskat is de Wilde Kat die aan het einde van de laatste ijstijd (11.700 – 116.000 v. Chr.) is ontstaan. Deze Wilde Kat heeft de wetenschappelijke Latijnse naam Felis Silvestris gekregen. Deze eerste kattensoort is verspreid over Europa, Azië en Afrika. Er is DNA onderzoek gedaan en uitslagen van deze onderzoeken tonen aan dat de directe afstammeling van de Wilde kat (Felis silvestris) de Europese Wilde kat is. Deze is Felis Silvestris Silvestris genoemd. Het lijkt erop dat de Europese wilde kat niet de voor ouder is van onze huiskat. Maar vanuit het leefgebied rond het Midden - Oosten ontstaan wel 4 ondersoorten die aan elkaar verwant zijn volgens DNA-onderzoeken:
- Aziatische Wilde Kat (Felis Silvestris Ornata)
- Noord- Afrikaanse Wilde Kat (Felis Silvestris Lybica)
- Chinese Bergkat (Felis Silvestris Bieti)
- Zuid – Afrikaanse Wilde Kat (Felis Silvestris Cafra)
Noord- Afrikaanse Wilde Kat (Felis Silvestris Lybica)
Deze katten leefden (vanaf zo’n 7.000 jaar geleden) in het Noorden van Afrika en in het Midden-Oosten. Ook de Aziatische Wilde kat bestond toen al en zij hadden die een overlappend leefgebied. De voorouders van onze huiskat leefden in omgevingen als steppe, savanne, woestijn en ook in bosrijke omgevingen. De Noord-Afrikaanse Wilde kat trok meer Afrika in en de Aziatische Wilde kat breidde zijn leefgebied richting Azië uit. Uit intensief DNA onderzoek is gebleken dat onze huiskat afstamt van de Felis Silvestris Lybica, de Noord-Afrikaanse Wilde Kat. Er zijn theorieën dat onze huiskat ook invloeden kent van de Aziatische Wilde kat (Felis Silvestris Ornata) doordat ze langer hun leefgebied hebben gedeeld.
Zuid - Afrikaanse Wilde Kat (Felis Silvestris Cafra)
De Zuid - Afrikaanse Wilde kat is weer ontstaan vanuit de Felis Silvestris Lybica doordat de Noord-Afrikaanse Wilde katten zich steeds verder naar het zuiden verspreidde.
Europese Wilde Kat (Felis Silvestris Silvestris)
Veel mensen denken dat onze huiskatten afstammen van de Europese Wilde katten (Felis Silvestris Silvestris). Dit is ook lang gedacht vanuit wetenschappelijk oogpunt. Hun uiterlijk komt namelijk sterk overeen met katten die wij kennen als de cyperse of tabby tijger katten. Onze huiskatten zijn alleen ranker en kleiner.
Toch staat de Europese Wilde kat, die langzaam zijn habitat weer vindt in Nederland, veel verder af van onze huiskat dan de Noord-Afrikaanse Wilde kat. De Europese Wilde kat is groter en forser dan onze huiskat, maar ook forser gebouwd dan de Noord-Afrikaanse Wilde kat. De Noord-Afrikaanse Wilde Kat is namelijk veel ranker gebouwd.
Het belangrijkste verschil tussen de Europese Wilde kat en de Noord-Afrikaanse Wilde kat is dat de Europese wilde kat veel schuwer is aangelegd dan de Noord-Afrikaanse Wilde Kat. Het leefgebied is al sinds eeuwen een bosrijke omgeving, met heel veel verstopplekken. Deze katten zijn heel erg schuw, territoriaal en totaal niet gedomesticeerd.
Schotse Wilde kat (Felis Silvestris Grampia)
Een afstammeling van de Europese Wilde kat is wel de Schotse Wilde kat. Deze Schotse Wilde Kat is de Felis Silvestris Grampia en heeft zich ongeveer 9.000 jaar geleden ontwikkeld toen Engeland/Schotland zich van het Europese vaste land scheidde. De Schotse Wilde kat heeft overeenkomende kenmerken met de Europese Wilde kat, maar is op zijn beurt ook weer grover gebouwd dan de Europese Wilde kat.
Katten leven bij de mens
Het is dan ook de Noord - Afrikaanse Wilde Kat (Felis Silvestris Lybica) die bij de Egyptenaren terecht komt en daar uiteindelijk wordt vereerd. De kat leefde in eerste instantie naast de Egyptenaren en ze deelden voedsel. Nou ja, de kat wist waar er muizen, ratten en kleine reptielen te halen waren en heeft daar dus gewoon gebruik van gemaakt. En toevallig was dit in en om de opslagplaatsen van graan van de Egyptenaren, dat deze muizen en ratten aantrok.
De mens heeft zich gevestigd in de oorspronkelijke leefomgeving van de Noord-Afrikaanse Wilde Kat en deze kat heeft daar gebruik van gemaakt (herkenbaar?). Want waar mensen leefden, was er voedsel te vinden. En omdat de Egyptenaren het zelf wel handig vonden dat de katten hun graan muis en muizenpoep vrij hielden, kregen de katten er nog extra voedsel bij van de Egyptenaren ook. Zij legden vis en brood neer voor deze katten om ervoor te zorgen dat er geen voedselschaarste zou ontstaan voor deze handige ongediertebestrijders.
Daarmee is deze Afrikaanse Wilde Kat ook meteen minder schuw aangelegd dan de Europese Wilde Kat die tot op de dag van vandaag nog steeds zeer schuw is en zich eigenlijk niet laat zien. (Gelukkig hebben we de Wildlife camera’s die deze schuwe kat vastleggen en voor bewijs zorgen dat de kat in onze Nederlandse bossen leeft).
Aanbidden van de kat
Uiteindelijk hebben deze Afrikaanse katten hun angsten voor mensen overwonnen en hebben ze intrek genomen in de daadwerkelijke leefruimten van de Egyptenaren. Een warme en veilige plaats waar voedsel in overvloed is. Bewijzen hiervan zijn teruggevonden in hiërogliefen en op afbeeldingen. Vanaf het jaar 2000 voor Christus stijgt het aantal afbeeldingen met katten erop opvallend hard. De conclusie die archeologen en geschiedeniswetenschappers hieraan verbinden is dat de kat de status van een god heeft bereikt in dit Oude Egypte.
Katten naar Europa
Om schepen schoon te houden van ongedierte werden de Noord-Afrikaanse Wilde Katten door de Egyptenaren meegenomen op boten die naar Europa voeren. De katten konden de muizen en ratten vangen die zich op de boten bij het graan verscholen. Eenmaal weer aan vaste land aangelegd sprongen de katten van de boten. Zo gingen niet alle katten mee terug naar Egypte en heeft de Noord-Afrikaanse Wilde Kat zich verspreid over Europa.
Lange tijd heeft de Noord Afrikaanse wilde kat in Europa naast de mens geleefd op de manier waarop ze naast de Egyptenaren leefden, namelijk op plaatsen waar ongedierte te vinden was bij voedsel opslag.
Onze huiskat (Felis Silvestris Catus)
In onze huidige maatschappij zijn er nog steeds katten die op deze manier naast de mens leven, dit noemen we nu een boerderijkat.
Deze katten zijn minder gesocialiseerd richting mensen dan onze huiskatten dat zijn.
Maar door het op schepen meenemen van katten is de basis voor onze huiskat (Felis Silvestris Catus) zoals wij deze kennen is gelegd.
Ontstaan verschillende kattenrassen
Wij kennen huiskatten is allerlei maten en soorten. Sommige rassen zijn van nature ontstaan.
Een voorbeeld hiervan is de Manx kat waar een populatie van katten op het Eiland man zijn geboren met een genetische afwijking (geen staart) en dat gen dusdanig dominant aanwezig is geweest dat er een hele kattenpopulatie door is ontstaan.
Maar er zijn ook rassen die mensen door mensen zijn gecreëerd. Een voorbeeld hiervan is de Savannah waarvan de eerste exemplaren zijn ontstaan door het kruisen van een siamees met een Serval kat.
Manx kat
Savannah kat
Overigens is de Siamees (die tegenwoordig Tai wordt genoemd) een van de oudst bekende oorspronkelijke kattenrassen.
Momenteel zijn er ongeveer 60 erkende kattenrassen die wij als huiskat houden. Sommige gefokt op uiterlijk anderen op innerlijk. En soms is het een combinatie van zowel uiterlijke kenmerken als karakter. Maar allen hebben een voorouder die gelinkt is aan de Noord-Afrikaanse Wilde kat en in grote mate hebben ze ook nog hun natuurlijke behoeften van deze voorouder waaraan in een huiselijke omgeving moet worden voldaan. Want helemaal gedomesticeerd is onze huiskat niet.
De Vrolijke Huiskat
Voor een stressvrije en katvriendelijke omgeving waar jouw kat écht kat kan zijn
